Tijdelijke Tramremise Museumtramlijn, Amsterdam
In Amsterdam, aan de Jachthavenweg, hebben we in opdracht van de gemeente een tijdelijke tramremise voor de Electrische Museumtramlijn ontworpen. Het bouwwerk biedt plaats aan zo’n acht museumtrams. De functionele ornamentiek van oude tramremises en de kleuren in de omgeving vormde de basis van het ontwerp.
EMA
De Electrische Museumtramlijn Amsterdam rijdt sinds 1975 met historische trams door Amsterdam en omgeving. Wanneer de trams niet gebruikt worden, staan ze gestald in de tramremise aan de Havenstraat in het centrum van Amsterdam. Dit gebied wordt de komende jaren ontwikkeld. Om deze reden is er een nieuwe, tijdelijke, tramremise gebouwd aan de Jachthavenweg, ter hoogte van het Jollenpad.
Locatie
De Jachthavenweg in Amsterdam Zuid is een groene laan met aan weerszijden kantoren. Van Oost naar West biedt de Jachthavenweg een overgang tussen de stedelijke omgeving van de Zuidas en het groene deel rondom het Nieuwe Meer. De groenstrook tussen de rijbanen wordt druk bezocht door fietsers en hardlopers. Dit is ook de plaats waar de spoorlijn loopt.
Remise
De tijdelijke tramremise is een veilige en droge stalling voor een deel van de collectie historische trams. De remise is gebouwd over de bestaande trambaan, zodat deze functioneel blijft. Het volume is gesitueerd ten Noorden van het Jollenpad, waarmee de Oost-West verbinding behouden blijft. Voor de fundering is gebruik gemaakt van poeren, waardoor het gewicht van de remise beperkt is.
Typologie
De typologie van de tramremise is bijzonder. Door hun langgerekte vorm en veelal dichte gevel zonder ramen, zijn het altijd opvallende gebouwen in de stad. De vormgeving van dit archetype kenmerkt zich door een verticale en horizontale ritmiek en een functionele omgang met ornamentiek. Deze benadering is ook de basis geweest voor het ontwerp van de tijdelijke loods.
Duurzaam materiaalgebruik
Vanwege het tijdelijke karakter van de remise, is er in de voorfase uitgebreid onderzoek gedaan naar de toepassing van tweedehands staalprofielen, dakplaten en hout. In de uitvoering is er door tijdsdruk, budget en gewicht soms toch gekozen voor nieuwe materialen. De houten constructiedelen zijn tweedehands en de stalen gevelplaten bestaan uit restmateriaal van de staalindustrie. Het staal van de constructie is geproduceerd door middel van elektrische ovens en met 75% schrootmateriaal.
Contourplaten
Opvallend aan de remise zijn de contourplaten op de gevel. Deze platen komen als restmateriaal uit de industrie, het is de plaat die overblijft nadat figuren met allerlei vormen eruit zijn gesneden. De tekening van de plaat is dus onvoorspelbaar. Bij het beschikbaar komen van de platen tijdens de uitvoering werd duidelijk dat er twee type ‘tekeningen’ te herkennen waren: een lineaire en een organische tekening. Er is besloten om de abstracte, lineaire tekening aan de zijde van de kantoren te plaatsen en de organisch getekende platen aan de zijde van het fietspad met de bomen. Aan deze zijde is beplanting geplaatst die tegen de gevel omhoog gaat groeien. De platen zijn onbehandeld en gaan snel roesten, dat levert een kleur op die goed past in de omgeving.
Schaduwspel
De contourplaten zijn geplaatst voor een houten plaat. De afstand zorgt voor dieptewerking van de gevel en voor een dynamisch spel van schaduwen gedurende de dag. Het reliëf heeft als bijkomend voordeel dat de gevel minder aantrekkelijk is voor graffitispuiters en wildplakkers.
Kleurgebruik
De kleuren van de omgeving komen samen in die gevels van de tramremise. De oranje/rood kleuren zijn overgenomen van de grote kantoorgebouwen aan de Jachthavenweg. Het groen past goed bij de bomen en de natuurlijke zijde langs het fietspad.
Ritje
Op de zondagen is het bouwwerk open en komen de trams naar buiten voor een ritje naar, bijvoorbeeld, Amstelveen. Gedurende de rit vertellen de bevlogen bestuurders vanalles over de trams en over de oude tijden van weleer. Leuk detail; de Rotterdamse trams hadden de beste kwaliteit en waren voorzien van de mooiste materialen en slimme innovaties.
Echt circulair
De EMA is zo tevreden over de tijdelijke remise dat er al nagedacht wordt om het bouwwerk over te nemen van de gemeente en te verplaatsen naar een andere locatie, wanneer alle trams weer terug kunnen naar het Havenstraatterrein als de ontwikkeling daar gereed is. Het zou natuurlijk fantastisch zijn en pas echt circulair, als het bouwwerk op een andere locatie her bestemd wordt!
Opdrachtgever: Gemeente Amsterdam
Aannemer: Witte Bouw
Adviseur circulariteit: Superuse Studios
Fotograaf: Loes van Duijvendijk
Team: Marjolein van Eig, Jolien Streng